List Sekretarza Generalnego Rady Europy do Marszałka Sejmu RP
Sekretarz Generalny
Rady Europy
Sz. Pan Marek Kuchciński Marszałek Sejmu RP
Strasburg, 18 lipca 2017 r.
Szanowny Panie Marszałku,
Piszę do Pana, aby wyrazić zaniepokojenie nowym projektem poselskim dotyczącym Sądu Najwyższego, który został zgłoszony w zeszłym tygodniu pod obrady Sejmu.
Sprawny, bezstronny i niezależny wymiar sprawiedliwości jest podstawą każdego funkcjonującego systemu demokratycznych mechanizmów kontroli i równowagi. W tym kontekście kluczową rolę odgrywają sądy najwyższe w naszych państwach członkowskich. Zapewniają one ochronę przed arbitralnością i poszanowanie zasad państwa prawa oraz praw i wolności zagwarantowanych przez Europejską Konwencję o Ochronie Praw Człowieka.
Mając to na uwadze, pragnę wyrazić szczególne zaniepokojenie przepisami projektu ustawy o Sądzie Najwyższym, która po wejściu w życie zakończy mandat wszystkich dotychczasowych sędziów Sądu Najwyższego, z wyjątkiem sędziów wybranych do dalszego sprawowania tego urzędu. Byłoby to sprzeczne z zasadą nieusuwalności sędziów, co gwarantuje utrzymanie ich niezależności. Zasada ta jest zapisana w standardach Rady Europy.
Nowy projekt ustawy należy również rozpatrywać w połączeniu z innymi przyjętymi ostatnio w Polsce aktami prawnymi dotyczącymi wymiaru sprawiedliwości, które również wzbudzają obawy, takie jak projekt ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, przyjętej w zeszłym tygodniu. Rada Konsultacyjna Sędziów Europejskich (CCJE) i inne organizacje wydały krytyczne opinie na temat tego aktu prawnego, biorąc w szczególności pod uwagę jego konsekwencje dla konstytucyjnej zasady rozdziału władzy i niezależności sądownictwa. Te opinie wydają się być w dużym stopniu ignorowane.
Tempo i procedura, w ramach której został przedstawiony nowy projekt ustawy o Sądu Najwyższego, również wzbudza wątpliwości. Biorąc pod uwagę rolę, jaką odgrywa sądownictwo, zarówno władza wykonawcza, jak i ustawodawca muszą być szczególnie ostrożni, rozpatrując poprawki legislacyjne mające bezpośredni wpływ na jego niezależne funkcjonowanie. Projekty powinny być odpowiednio i publicznie omawiane przez parlamenty i odpowiednio uzasadnione. Opinia publiczna, w tym wszystkie zainteresowane strony, powinna mieć znaczącą możliwość przekazania informacji ze swojej strony.
Za Pańskim pośrednictwem apeluję do Sejmu, aby przestrzegał standardów Rady Europy i nie działał z nadmiernym pośpiechem w kontekście rozpatrywania i przyjęcia projektu ustawy o Sądzie Najwyższym.
Z poważaniem,
( - )
Thorbjørn Jagland